Trabzonspor’un kuruluşundan itibaren yaptıkları hizmetler ve en zor günlerdeki fedakârlıklarla gönüllerde taht kurdular, Trabzonspor’un tarihine adlarını altın harflerle kazıdılar. Bordo-mavili kulübün unutulmaz isimleri Ahmet Salih Erdem, Mazhar Afacan ve Nizamettin Algan’ın hayat hikayelerini İhsan Öksüz, Trabzonspor Dergisi’nde kaleme aldı…
İşte Öksüz’ün kaleme aldığı tarih kokan yazı…
Trabzonspor, defalarca yazdığımız gibi Türkiye’nin özellikle futbolda mihenk taşlarından biridir. Bunu sürekli tekrarlamaya gerek yok aslında çünkü; Trabzonspor’un bu gerçeği kanıtlamaya ihtiyacı yok! Yine de genç nesil için yazıp çizmekte, anlatmakta yarar var. Çünkü bu neslin çoğu Trabzonspor’un tarihini, efsanelerini, zaferlerini ancak okuyarak, anlatılanları dinleyerek öğrendi.
Elbette Trabzonspor Anadolu’nun beyi, öncüsüdür. Şampiyonlukları, kupaları, yetiştirdiği ve milli takımlarda oynayan çok sayıda oyuncusu, yıldızları, teknik direktörleri bütün ülkeye mal olmuştur. Ancak bu meşakkatli yolda yürürken perdenin gerisinde kalan ama işin büyük bölümünü yapan öncüler pek anlatılmaz, konuşulmaz!
Bu yazımızda arkalarda kalan, veya bunu bir tercih meselesi yapan kahramanlardan, öncülerden üçüne yer veriyoruz. Ne tesadüf ki sözünü edeceğimiz bu 3 değerli insan değişik yıllarda ama, ağustos ayında hayata gözlerini yumdular. Bu 3 kişiden ikisinin kitaplarını yazdım. Biyografi şeklinde yazılan iki kitaptan biri Ahmet Salih Erdem’e, diğeri Nizamettin Algan’a aittir. Mazhar Afacan’a ne yazık ki kitap yazamadık. Çünkü bu devirde genç sayılacak bir yaşta aramızdan ayrıldı.
“Çok iyi bir yönetici, başkan olmanın yanında naif, kibar, beyefendi, çok da iyi bir aile reisi idi.”
AHMET SALİH ERDEM
Öze dönüşün mimarı
Trabzonspor’daki kronolojik sıraya göre Ahmet Salih Erdem’le başlıyoruz. Erdem, Trabzonspor Efsanesi’nin başlatılmasında ön ayak olan ilk kişilerden biridir. Ahmet Salih Erdem’in başkanlığı döneminde Trabzonspor, bugün çok kişinin konuştuğu ama hikmetinden habersiz olduğu ‘Öze dönüş’ ya da ‘Yerlinin yerlisi’ tezini uygulayan isimdir. 5-6 yıllık deneme yanılma sürecinden sonra başkan olan A. Salih Erdem, eski yöntemden bir yarar gelmeyeceğini idrak ederek, biraz da ekonomik zorluklardan yararlanarak 10 yılda 6 şampiyonluk kazanan takımın temelini atmıştır.
1976 – 1984 arasında Trabzonspor’un kazandığı 6 şampiyonluk, Erdem’in başlattığı ve diğer başkanlar ile yöneticilerin sürdürdüğü yöntem sayesinde olmuştur. 10 yıl boyunca değil Trabzonluların, bütün ülkenin ezbere saydığı takım, Erdem’le başlatılmıştır. Şenol, Turgay, Necati, Kadir, Cemil, Hüsnü, Bahattin, Ali Yavuz, Bekir, Serdar, Güngör, Tuncay, Hüseyin, Necmi ve daha birçok futbolcu kadroyu tamamlamıştır. Dikkat edilirse bu oyuncuların tamamı Trabzonludur. Teknik direktör olarak da Ahmet Suat Özyazıcı, parçaları tamamlamıştır, İşte bu nedenle Ahmet Salih Erdem için yazdığım biyografi kitabının adı “Efsaneyi Başlatan Adam”dır.
Erdem’le mesleğe başladığım 1975 yılında, onun Fiskobirlik Müdürü olduğu dönemde tanıştım. Yani hem Trabzonspor başkanı idi, hem de bürokrat… Yani bir nevi devlet memuru gibi… Böyle örnekler ülke futbolunda çok azdır. Trabzonspor’da ise hiç yoktur. Hem Trabzonspor’da kurucu üye, hem başkanlık yapmış, hem de Fiskobirlik’i yönetmiştir. Trabzonspor’dan ayrıldıktan sonra Türkiye Futbol Federasyonunda 5 kez yer almış, ayrıca Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanlığı da yapmıştır. Erdem döneminde Trabzonspor 2. Lig’den 1. Lig’e çıkmış ve yıllardır süren çabanın semeresini almıştır. Erdem’in başkanlığı döneminde 1.Lig’deki ilk sezonunda Trabzonspor; tarihte ilk ve son kez düzenlenen, anlamı çok büyük Kıbrıs Barış Kupası’nı, Galatasaray ve Beşiktaş’ı yenerek kazanmıştır.
Erdem, sosyal demokrat biri olarak tanınmasına rağmen sağ partilerden ciddi şekilde belediye başkanlığı ya da milletvekilliği teklifleri almasına rağmen bundan özenle uzak durmuştur. Onunla uzun süre aynı sitede oturduk. Son derece nazik, naif, kibar, alçak gönüllü, güven veren tarzı ile inanılmaz beyefendi bir kişi idi. Çok rahattı. Hiçbir zaman panik yaptığına şahit olmadım. Çok iyi bir yönetici, başkan olmanın yanında çok da iyi bir aile reisi idi.
Eşi Nurten Hanım tam bir ev hanımı, Rıza Selçuk, Nuran Erdem Celaloğlu, Hatice Keskin Alemdar ve Lale Erdem de babalarına yakışır evlat olmanın gururu yaşayan çocuklarıdır.
Ahmet Salih Erdem bir başkan, bir yönetici, bir aile reisi olarak Trabzonspor tarihine imza atmış bir değerdir. Rahmetle anıyorum.
SALİH ERDEM KİMDİR?
1933 yılında doğdu. Kulübümüzün 20 kurucu üyesinden biri olan Erdem, 1972-73 sezonu sonunda Başkan Suat Oyman’ın görevi kabul etmemesi ile birlikte 2. Başkan unvanı ile vekaleten görevleri yürüttü. Üç ay sonra yapılan kongrede kulübümüzün 4. Başkanı oldu. İlk yılında Trabzonspor 2. Lig Şampiyonluğu’nu kazanarak adını 1. Lig’e yazdırdı. Müzemizin en anlamlı kupalarından biri olan Kıbrıs Barış Kupası, Erdem’in başkanlığında kazanıldı. TFF’de yönetim kurulu üyeliği yaptı. 4 Ağustos 2024 tarihinde aramızdan ayrıldı.
“Diş hekimliğini, çok başarılı olmasına rağmen ihmal etmiş, Trabzonspor’un peşinden koşmuştur.”
NİZAMETTİN ALGAN
Trabzonspor’un hafızası
Nizamettin Algan da Salih Erdem gibi Trabzonspor’a damga vurmuş, inanılmaz özverili bir asbaşkan, genel sekreter ve yönetici idi. İdmanocağı kökenlidir. Trabzonspor’un zorlu kuruluş aşamasında öne çıkan isimlerden biridir. Trabzonspor kurulurken İdmanocağı olarak İdmangücü’ne karşı yanlış yaptıklarını anlatmış, bunu da onun adına yazdığım “Trabzonspor’a Adanmış Hayat” adlı kitabımda kendi ifadesi ile kayda almıştım. Yani bu uzun yıllar sonra gelen bir itiraftı. Trabzonspor’un 20 kurucu üyesinden biridir. Bütün ömrünü Trabzonspor’a adamıştır. Bu nedenle döneminde çok revaçta olan diş hekimliği mesleğini, çok başarılı olmasına rağmen ihmal etmiş, Trabzonspor’un peşinden koşmuştur.
Trabzonspor’da 13 yıl ile en uzun süre yöneticilik yapan kişidir. Döneminde Trabzonspor, 2. Lig şampiyonluğu, 4 kez Süper Lig şampiyonluğu, 2 Türkiye Kupası, 5 Cumhurbaşkanlığı Kupası, 2 Başbakanlık Kupası ve Kıbrıs Barış Kupası kazanmıştır. 6 yıl boyunca Trabzonspor Divan Başkanlık Kurulu, 3 yıl da Sicil Kurulu başkanlığı yapmıştır. Trabzonspor’da aynı dönemde farklı kurullarda birlikte çalışmışlığımız var.
Nizamettin Algan Trabzonspor’un en önemli hafızalarından biri, metanetin, sağduyunun sesi idi. Onunla 1970’li yıllarda tanıştım. O da bana çok güvenir, kayıt dışı olmak üzere gerek Trabzonspor, gerek siyasi hayatta önemli sırları söylerdi. Mesela; CHP üyesi imiş ama bilmediği bir nedenle üyelikten düşürülmüş, buna çok üzülmüştü.
Algan son derece güvenilir, Trabzonspor’un akil adamlarından biri idi. Fikirlerini ve düşüncelerini direkt empoze etmez, ortaya bir konu atarak tartışılmasını sağlar, sonra da kendi düşüncesini söylerdi. Bu de genellikle kabul görürdü.
Spor yöneticiliğin dışında çok iyi bir insandı. Spordan elini ayağını çektikten sonra doğduğu Maçka’nın Yeşilyurt (Haçevera) köyüne çekilmişti. Bu nedenle birkaç samimi arkadaşla her yıl ziyaretine gider, birkaç saat tam bir nostalji yaşardık. Son zamanlarında gözlerinden sorunu vardı.
Nizamettin Algan, Meliha Hanım’ın eşi, Zafer Algan, Güler Akyol, Nilgün Gümüş,Tülin Küçükömeroğlu’nun babaları olarak tam bir aile reisi idi.
Trabzonspor’un 1980 yılında yayın hayatına başlayan resmi dergisinde Ali Özbak ile kulüp tarihinin bilinmeyen ve saklı kalmış yönlerini anlatan uzun bir yazı dizisi hazırlamıştı. Ben de o bilgilerden yararlanarak Trabzonspor tarihine ışık tutacak birçok kitap yazma şansına sahip oldum. Bu elbette Algan’ın yaktığı ateşle oldu.
Nizamettin Algan da bir ağustos ayında aramızdan ayrıldı. Doğduğu Yeşilyurt (Haçevera) köyünde ‘serin selviler altında’ huzurla yatıyor. Mekanı cennettir inşallah…
NİZAMETTİN ALGAN KİMDİR?
Maçka ilçesine bağlı Yeşilyurt köyünde 1930 yılında dünyaya gelen Algan, İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Yüksek Okulu’ndan mezun olduktan sonra döndüğü memleketinde kurulan Trabzonspor’un ilk yöneticilerindendi. Kulübümüzün kurucu üyelerinden, en uzun süre görev yapan yöneticimiz, eski asbaşkanımız, eski sicil ve divan kurulu başkanımız Algan, 28 Ağustos 2023 tarihinde aramızdan ayrıldı.
“Görev süresi biter bitmez ayrıldı ve bir daha görev almadı. kıdemli yöneticilerinden de destek bulamadı!”
MAZHAR AFACAN
Cesur ve sosyal bir başkan
Trabzonspor’un çok enerjik, çalışkan, girişken eski yönetici ve başkanlarından biridir Mazhar Afacan. 1940 yılında doğmuş, ailesinin işleri nedeni ile Erzurum’a taşınmış, burada büyük çaplı iş kurmuş ve gıda toptancılığı yapmıştır. 2006 yılında hayata veda etmiştir.
Erzurum’da olmasına rağmen Trabzon ve Trabzonspor’la bağlarını koparmamış, önce Mehmet Ali Yılmaz başkanlığı döneminde 1983-84’de yönetici olmuş, daha sonraları da Trabzonspor başkanlığına aday olmuş ve kulüp başkanı seçilmiştir.
Afacan dediğim gibi girişken ve sosyal biri idi. En önemlisi cesurdu, öz güveni tavan yapmıştı. Trabzonspor başkanı seçilmesi de ilginç bir şekilde gerçekleşmiştir. 1988 – 1989 futbol sezonu öncesinde Mehmet Ali Yılmaz başkanlığında toplanan Trabzonspor yönetim kurulunda birden ortaya çıkarak “Sayın Yılmaz, eğer aday olmayacaksan ben başkanlığa adayım” demiştir.
Bu olayı bizzat rahmetli kulüp başkanı Mehmet Ali Yılmaz’dan dinledim. Yılmaz, “Mazhar Afacan hemşerimdir. Yönetimde uyumlu bir çalışmamız vardı. Adaylık isteğinden hiç ama hiç haberim yoktu. Kulüpte bazı sıkıntılarımız vardı ve ben de bunu biraz abartarak yönetim kurulu toplantısında sitem etmiştim. Ama elbette göreve devam edecektim. Afacan’ın birden bire adaylığını ilan etmesi üzerine şaşırmıştım. Bunun üzerine ‘tamam aday olmayacağım’ dedim. Ardından Mazhar Afacan kulübün başkanlığa seçildi. Onca sıkıntımızı bildiği ve gördüğü halde bu işe soyunmasına hem şaşırmış hem de medeni cesareti nedeni ile sevinmiştim.”
Evet Mazhar Afacan, Yılmaz’ın dediklerini aynen bana ve genelde habere birlikte gittiğimiz sevgili dostum gazeteci Faruk Ata’ya Beşirli’deki işyerinde anlatarak teyit etmişti.
Bu satırların yazarı olarak ben de, o dönemde rahmetli sevgili Kazım Kolot’un başkanı olduğu Akçaabat Sebat Gençlik’te yönetici idim. Trabzonspor’un o dönem ayrıca 2. Lig’de takımı vardı. Teknik direktörü de Giray Bulak’tı. Sebat Gençlik çok zor bir dönemden geçiyordu ve Trabzonspor 2. Lig takımı gözümüzün yaşına bakmamış ve bizi yenerek küme düşme hattına atmıştı. Elbette futbol öyle bir şeydi, tabii ki yenecekti.Bu mağlubiyet nedeni ile Afacan’a “Bizi kümeye atıyordunuz. Hiç mi acımadınız?” diye çok takılmıştım. Afacan rahat, gönlü bol, eli açık bir başkan ve işadamı idi… Fakir fukaraya el attığına Faruk Ata ile birlikte çok kez şahit olduk. Biz görürdük ama “Sakin yazmayın ve kimseye de atlatmayın” diye tembih ederdi.
Afacan döneminde Trabzonspor çok iyi bir ivme yakalayamadı. Görev süresi biter bitmez ayrıldı ve bir daha Trabzonspor’da görev almadı. Ayrıca Trabzonspor’un eski kıdemli yöneticilerinden de destek bulamadı. Kim bilir belki de camia içinden olmadığı için böyle davranmışlardı!
Sonuçta Afacan hoş bir insandı. Hastalığı nedeni ile iş yerine çok yakın olan evine ölünceye kadar sürekli ziyarete giderdik. Ziyaretçisi hiç eksik olmazdı zaten ama gelen insanlardan da sağlık sorunlarını hissettirmezdi. Mekânı cennet olsun.
MAZHAR AFACAN KİMDİR?
1940’da Çaykara ilçesinde dünyaya gelen Mazhar Afacan, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ni bitirdikten sonra Trabzon’a dönerek kariyerine iş adamı olarak devam etti. 1983-84 sezonu şampiyonluğunda kulübümüzün yönetim kurulunda yer alan Afacan, 1988-89 sezonunda başkanlık görevini yürüttü. Trabzon kentinin yetiştirdiği önemli değerlerden biri olan Mazhar Afacan, 22 Ağustos 2006 günü 66 yaşında aramızdan ayrıldı.